Trước đó, nhằm bảo đảm an toàn việc nhập khẩu gạo Việt Nam vào Trung Quốc, ngăn chặn sinh vật gây hại xâm nhập, căn cứ vào kết quả phân tích nguy cơ dịch hại và các nguyên tắc của Hiệp định về việc áp dụng các biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động thực vật, Bộ NN&PTNT và Tổng cục Giám sát chất lượng, kiểm nghiệm và kiểm dịch Trung Quốc đã thống nhất ký Nghị định thư vào ngày 30/5/2016.

Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với việc xuất khẩu gạo và cám gạo từ Việt Nam sang Trung Quốc sẽ tạo hành lang pháp lý cho gạo và cám gạo của Việt Nam xuất sang thị trường này được thuận lợi hơn. (Hiện nay, Trung Quốc vẫn tiếp tục đứng vị trí thứ nhất về thị trường nhập khẩu gạo của Việt Nam trong 8 tháng đầu năm 2016 với 35,5% thị phần. Tám tháng đầu năm 2016, xuất khẩu gạo sang thị trường này đạt 1,18 triệu tấn với 538 triệu USD, giảm 21,4% về khối lượng và giảm 12,3% về giá trị so với cùng kỳ năm 2015).

Ngày 23/9, Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) đã nhận được thông báo của Tổng cục Giám sát chất lượng, kiểm nghiệm, kiểm dịch quốc gia Trung Quốc (AQSIQ) công nhận 8 công ty khử trùng của Việt Nam do Cục BVTV đề nghị.

Việc 8 công ty của Việt Nam được AQSIQ công nhận đủ tiêu chuẩn khử trùng gạo xuất khẩu là một bước tiến lớn trong triển khai Nghị định thư nói trên, bởi trước đây chỉ có 1 công ty Việt Nam được công nhận tham gia xử lý gạo xuất khẩu sang Trung Quốc. Bên cạnh đó, việc giám sát xử lý gạo cũng sẽ được phía AQSIQ chuyển giao cho Cục BVTV.

Theo Cục BVTV, nhiều doanh nghiệp khử trùng tham gia sẽ làm cho năng lực xử lý được nâng lên, đồng thời doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng có điều kiện để chủ động lựa chọn gạo xuất khẩu sang Trung Quốc. Phía Việt Nam có thể chủ động trong giám sát đồng thời tạo ra tính cạnh tranh cao về giá cả, chất lượng dịch vụ khử trùng, tránh phụ thuộc vào một công ty khử trùng và góp phần giảm giá thành gạo xuất khẩu gạo sang Trung Quốc.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho biết Bộ NN&PTNT đang thực hiện tái cơ cấu các ngành hàng, trong đó có mặt hàng gạo. Theo đó, việc tái cơ cấu phải được nhìn từ góc độ thị trường. Mặc dù, việc xuất khẩu gạo trong thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn nhưng Bộ NN&PTNT đang cố gắng tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp trong xuất khẩu gạo theo cả đường chính ngạch lẫn tiểu ngạch.

Bộ NN&PTNT cũng đang tích cực phối hợp với Bộ Công Thương để đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xuất khẩu gạo sang các thị trường mới